Laatst vroeg een vriend me waarom sommige taichi-leraren hun leerlingen opdragen om de vorm ook andersom te lopen. In spiegelbeeld dus. Waar is dat nou voor nodig? Tja. Ik nodig mijn leerlingen ook uit om dat te doen, en ik zal toelichten waarom ik dat doe.
Taichi (ik schrijf het verder als: taiji) heeft zich in de loop van de laatste eeuw laten vermommen als een langzame en gracieuze dans die mensen in de parken uitvoeren. Zelfs de naam is vermomd; oorspronkelijk was die tai chi ch’uan (ik schrijf dit verder als: taijiquan), wat te vertalen is als: boksen volgens de principes van yin en yang. Taijiquan gaat dus over vechten. Het is erop gericht je te ontdoen van je opponent en hem/haar eventueel te blesseren of letsel toe te brengen.
Vaardiger zijn
De vorm zie ik als leermethode, en is voor mij vergelijkbaar met een étude in de muziekwereld. Een étude kan heel mooi klinken maar helpt de muzikant vooral bij het verbeteren van zaken zoals vingerzettingen en vingervlugheid.
De taiji-vorm ziet er heel mooi uit maar helpt vooral de beoefenaar bij het verbeteren van zijn/haar vechttechnieken. In het vrije gevecht heb je geen keuze in de kant van waaruit je tegenstander komt, en dus zul je elke techniek naar beide kanten moeten kunnen uitvoeren.
In de loop van het vermommingsproces zijn uit veel vormen de spiegelbeeldige technieken verdwenen. Door uitsluitend de huidige vorm te oefenen zou je je dus halfzijdig bekwamen in taijiquan.
Wakker blijven
De vorm kun je op een gegeven moment – bij wijze van spreken – blindelings lopen. Zodra je bent begonnen kan je lichaam het overnemen en heb jij de tijd om met je gedachten heel ergens anders zijn. Een beetje cru uitgedrukt ben je dan een slaapwandelaar.
In het vrije gevecht zou dat je je kop kosten! Als je vecht moet je voortdurend alert zijn zodat je elke techniek naar elke kant kunt uitvoeren. Bovendien moet je in staat zijn om elke techniek onmiddellijk te kunnen toepassen.
Door de vorm andersom te oefenen activeer je je hersens opnieuw; je wordt weer wakker. Dit bereik je ook door je beginrichting steeds te veranderen, door ergens middenin te beginnen, door de vorm geblinddoekt te lopen, door de vorm op verschillende snelheden te oefenen.
Plezier beleven
En dan is er ook nog het beleven van plezier. Het uitvoeren van dezelfde vorm op steeds andere manieren gaat gegarandeerd mis. Het plezier helpt je om uit de frustratie te blijven, uit de kramp te blijven en contact te blijven houden met het vrije en spontane in je. En ook dat is nodig, want als je geforceerd raakt en jezelf te serieus neemt ga je jezelf dwingen. En dwang leidt tot spanning en dan lukt het al helemaal niet meer. Bovendien ga je daarmee in tegen de principes van yin en yang.
Mijn uitnodiging om de vorm bij taichi andersom te lopen is een verwijzing naar de oorsprong van taiji: taijiquan, waarbij de vorm geen doel was, maar een middel.
